Παραμονή και ανήμερα Πρωτοχρονιάς: Ήθη και Έθιμα

Οι Έλληνες γιορτάζουν την παραμονή και την πρώτη μέρα κάθε νέου χρόνου με τον δικό τους ξεχωριστό τρόπο. Τα τοπικά έθιμα είναι πολλά και διαφορετικά μεταξύ τους, όμως σε όλα τα ελληνικά σπίτια υπάρχουν κάποιες συνήθειες συνδεδεμένες στην καρδιά των Ελλήνων με τη Πρωτοχρονιά.

Η Βασιλόπιτα

Σίγουρα το πιο γνωστό και αγαπημένο Πρωτοχρονιάτικο έθιμο στην Ελλάδα είναι η βασιλόπιτα. Στα περισσότερα μέρη της Ελλάδας είναι συνήθως κέικ ή τσουρέκι, αλλά τη βρίσκουμε και ως αλμυρή ή γλυκιά πίτα ή ακόμη και ως ψωμί. Είναι στρογγυλή, έχει πάνω έναν σταυρό και εκεί αναγράφεται το νέο έτος. Μέσα της κρύβει ένα φλουρί.

Με την αλλαγή του έτους ή μέσα στην πρώτη μέρα του,  ο νοικοκύρης σταυρώνει τη Βασιλόπιτα τρεις φορές με ένα μαχαίρι και μετά ξεκινάει να κόβει τα κομμάτια. Το πρώτο κομμάτι είναι του Χριστού, το δεύτερο της Παναγίας, το τρίτο του Άγιου Βασίλη ή του φτωχού, το τέταρτο του σπιτιού. Μετά ακολουθούν τα κομμάτια των μελών της οικογένειας, από τον πιο ηλικιωμένο  μέχρι τον νεότερο. Όποιος πετύχει το φλουρί στο κομμάτι του θεωρείται ότι θα είναι πολύ τυχερός  τη νέα χρονιά.

Το Ποδαρικό

Στην Ελλάδα είναι πολύ σύνηθες να ζητούν από κάποιον αγαπημένο, καλότυχο φίλο ή συγγενή να κάνει ποδαρικό στο σπίτι τους, δηλαδή να μπει πρώτος στο σπίτι τους τον καινούριο χρόνο. Του φωνάζουν να μπει «Με το δεξί! (πόδι)», πιστεύοντας ότι αυτό θα φέρει καλή τύχη στο σπιτικό.

Το ρόδι

Αγαπημένο σύμβολο καλοτυχίας, γονιμότητας και αφθονίας για τους Έλληνες. Μόλις αλλάξει ο χρόνος, το πετούν με δύναμη στην εξώπορτα του σπιτιού για να σπάσει και μπαίνουν στο σπίτι κάνοντας ποδαρικό.

Χαρτοπαιξία και Λαχείο

Αγαπημένη συνήθεια των Ελλήνων τις γιορτινές μέρες είναι να δοκιμάζουν την… τύχη τους! Αγοράζουν ένα λαχείο για κάθε σπίτι ή κάθε παιδί (είναι αγαπημένο «δωράκι» των παππούδων στα εγγόνια τους), και ελπίζουν να κερδίσουν τα 2.000.000 ευρώ που κληρώνει το Λαϊκό λαχείο την Πρωτοχρονιά.

Στα σπίτια, επίσης, συνηθίζεται να παίζουν χαρτιά το βράδυ της Παραμονής, περιμένοντας να αλλάξει ο χρόνος. Το χρηματικό ποσό είναι συνήθως πολύ χαμηλό, γιατί πρόκειται για μια φιλική διασκέδαση χωρίς στενοχώρια για τους χαμένους. Μερικοί παίζουν και με φασόλια ή φακές.

Τα κάλαντα Πρωτοχρονιάς

Στις 31 Δεκέμβρη  τα παιδιά κάθε γειτονιάς ξυπνάνε νωρίς, παίρνουν το τρίγωνό τους ή κάποιο άλλο μουσικό όργανο και ξεκινούν να πηγαίνουν από πόρτα σε πόρτα, με σκοπό να πουν τα κάλαντα και να μαζέψουν ένα χαρτζιλίκι. Διαβάστε περισσότερα στο άρθρο μας για τα κάλαντα.

Ακούστε τα κάλαντα Πρωτοχρονιάς

Ελληνικοί στίχοι

Αρχιμηνιά κι αρχιχρονιά,

ψηλή μου δενδρολιβανιά,

κι αρχή καλός μας χρόνος,

εκκλησιά με τ’ άγιο θρόνο.

Αρχή που βγήκε ο Χριστός,

άγιος και πνευματικός,

στη γη να περπατήσει,

και να μας καλοκαρδίσει.

Άγιος Βασίλης έρχεται,

και όλους μάς καταδέχεται,

από την Καισαρεία,

συ είσ’ αρχόντισσα κυρία.

Βαστάει εικόνα και χαρτί,

ζαχαροκάντιο ζυμωτή,

χαρτί και καλαμάρι,

δες και με το παλικάρι.

Το καλαμάρι έγραφε,

τη μοίρα μου την έγραφε,

και το χαρτί ομίλει,

Άγιε μου καλέ Βασίλη.

Μετάφραση στα αγγλικά

First day of the month, first day of the year,

my tall Christmas tree.

And may our new year begin well

and may the church stand with the holy throne.

First time that Christ emerged,

saint and spiritual,

to walk upon the Earth

and make us rejoice.

Saint Basil is coming

– and is accepting all of us-

from Caesaria

You are a noblewoman, lady.

He brings a picture and a piece of paper,

sugary sweets,

a paper and an inkwell.

Check me out, the lad.

The inkwell was writing

down its fate.

And the paper says:

“My beloved Saint Basil”

2022-03-01T12:28:32+00:00Tags: , , , |
Go to Top